Fly4free.pl

Wreszcie wyjechaliśmy na zieloną, rozłożystą równinę. Dolina rzeki Kyzyl-suu to kolejne piękne miejsce w Kirgistanie warte zatrzymania się na dużo dłużej niż tylko na “poproszę do pełna” w miasteczku Sary Tasz, a na przykład na odbywające się tu co jakiś czas nomad games - tradycyjne konne gry i walki, takie jak chociażby wspomniane już wcześniej kupkari (w powszechnej wersji - z truchłem kozy, a nie w tej tamerlańskiej z ledwo żywym niewolnikiem ;))

Dolinę Kyzyl-suu otaczają dwa łańcuchy górskie - od północy Góry Alajskie, z których właśnie wyjechaliśmy, na południu - rysujące się wyraźnie i dumnie na horyzoncie graniczne Góry Trans-alajskie - ze swoim najwyższym szczytem, w Tadżykistanie znanym pod nazwą Avicenna Peak, a w Kirgistanie i prawdopodobnie wszędzie indziej na świecie - pod legendarną nazwą Pik Lenina.

Wyjeżdżamy z Sary Tasz, żegnamy napotkane na drodze dzieciaki i obieramy słynną szosę M41 prosto na południe, prosto w Pamir. Przed nami ostatnie równinne kilometry, a potem - aż do tadżyckiego Murghabu - tylko góry, góry i góry… 227 kilometrów przez niemal zupełnie bezludne, surowe i niegościnne tereny. Google Maps pokazuje mi teraz, że wystarczyłoby nam obecnie 3 godz. 5 min. by pokonać ten odcinek (sic!) W rzeczywistości dotarcie do Murghabu zajęło nam tak jakby nieco dłużej: niemal 10 godzin nieustannej jazdy + trwającą 2 godziny karkołomną kontrolę na tadżyckiej granicy + 8 godzin snu w namiotach nad Jeziorem Kara-kol…


















***


Jadąc Pamir Highway (taaak, miał fantazję ten, kto wymyślił tą szumną nazwę dla takiej błotnistej szutrówki…) do Badachszanu, granicę pomiędzy Kirgistanem a Tadżykistanem przejeżdżamy na Przełęczy Kyzylart Pass. Jednak graniczne punkty kontrolne Kirgistanu i Tadżykistanu usytuowane w odległości niemal 25 kilometrów od siebie. Kirgiski - u stóp podjazdu na przełęcz, tadżycki - niemal na samej przełęczy. Kontrola w kirgiskim punkcie nie trwa długo. Jesteśmy więc dobrej myśli. Mentalnie jesteśmy już jedną nogą i dwoma kołami w Tadżykistanie. Już, już… robimy wesołe fotki na przełęczy, prawie witamy się z gąską (tudzież owcą Marco Polo ;))...











Ale wtedy wydarza się tadżycka kontrola graniczna. Trzy rdzewiejące kontenery, wszyscy celnicy - w mundurach i z bronią długą. Nie stoimy w kolejce, bo gdzie tu kolejka… jesteśmy jedynym samochodem na granicy. Ale po drugiej stronie szlabanu znajdziemy się dopiero za 2 godziny...

Pokonywanie granic mamy przećwiczone, a do tego mam wrażenie, że my - Polacy - “doświadczenie granicy” mamy gdzieś zakodowane w genach. Podświadomie wiemy co wolno, a co nie. Żeby się nie odzywać. Najlepiej wcale. A gdy już trzeba, gdy zapytają - mówić jak najmniej. Nie zostawiać ważnych przedmiotów na wierzchu. Nie zostawiać otwartych drzwi auta. Nie dać się sprowokować.

N. jest najlepszy w te klocki, pomimo najsłabszej znajomości rosyjskiego. Na rozkaz celnika wysiada z auta z paszportami i papierami. Niknie w pierwszym kontenerze.

Mijają minuty, mija pół godziny, godzina…

N. ze dwa razy przechodzi z konteneru do konteneru, nie spoglądając ani razu w naszą stronę. Widzę, że jest wściekły, poirytowany do granic możliwości. Siedzimy w aucie w absolutnym milczeniu, skupieni i wyczuleni na każdy dźwięk dochodzący z zewnątrz.

Mija kolejna godzina…

Wreszcie wraca N. Nie odzywa się nawet słowem, rusza błyskawicznie i wjeżdżamy w Tadżykistan. Na pytania nie odpowiada…

Znamy się tyle lat, a nigdy N. w takim stanie nie widziałam. Zawsze opanowany. Keeping his cool nawet jak się pali i wali, nawet kiedy wszyscy już dawno spanikowali. Im trudniejsze warunki, tym większy potrafi zachować balans, dystans i spokój.

Dopiero po 30 kilometrach zaczyna odpowiadać na pytania. Jak to on - szczątkowo, “żeby powiedzieć jak najmniej” - więc co tam się działo naprawdę pewnie nigdy się dokładnie nie dowiemy… Że celnicy chcieli ponad 100 USD łapówek, że nie chciał tyle zapłacić, że jeden się rzucał, że otarło się prawie o szarpaninę...

By wjechać do Tadżykistanu potrzebowaliśmy:
- wizę tadżycką (80 USD od osoby + koszty pośrednictwa, bo wizę wyrabia się w Berlinie) - CHECK!
- specjalny permit na wjazd do GBAO (20 USD od osoby) - CHECK!
- dokumenty, umożliwiające wjazd wypożyczonym kirgiskim autem za granicę - CHECK!

I tyle. Wszystko mieliśmy. O tym, że przy przekraczaniu granicy celnicy żądają czasem kolejnych “opłat” czytaliśmy przed wyjazdem w internetach. Nie znaleźliśmy żadnych informacji, które potwierdzałyby ich zasadność, wręcz przeciwnie - z większości jasno wynikało, że jest to po prostu horrendalna łapówka. A przepłacać nie lubimy.

Poźniej niemal na każdym punkcie kontrolnym na Pamir Highway, a szczególnie przy granicy z Afganistanem, żądano od nas łapówek. Ale - w porównaniu z tym przejściem granicznym - był to absolutny PIKUŚ, dwa stanowcze zdania N. i jechaliśmy dalej.



***

Im niżej słońce było nad horyzontem, im piękniejsze roztaczały się przed nami widoki, tym lepsze mieliśmy humory… Nagle, za którymś z kolei zakrętem, ukazało nam się jezioro Kara-kul w całej swej okazałości. Widok był tak piękny i tak zupełnie różny od wszystkiego, co widzieliśmy do tej pory w podróży, że postanowiliśmy zjechać z szutrowej drogi i rozbić się na noc tutaj na wyżynie.








Niestety wiatr hulający po płaskowyżu okazał się być na tyle silny, że zapewne nie dałby nam w nocy pospać . A poszukiwania jakiejkolwiek skały, wydmy, czy wzniesienia, które osłoniłyby trochę nasz obóz - nie dość, że spełzły na niczym, to jeszcze napsuły nam nerwów i niemal zakończyły się wtarabanieniem w ledwo widoczny w piasku drut kolczasty.... Jechaliśmy w stronę jeziora i wioski Karak-kul, najpierw mając przed sobą szeroką równinę, a następnie mając po prawej stronie brzeg jeziora, a po lewej - na wyciągnięcie ręki - chińską granicę (ale o tym trochę więcej trochę później ;))










Zatrzymaliśmy się na chwilę na przydrożnym cmentarzu. Cmentarze w Azji Środkowej to w ogóle jest osobny temat. I to temat - rzeka. Temat na miarę poradzieckich przystanków autobusowych. W Uzbekistanie na cmentarzach dominują małe ceglane mauzolea, w Kirgistanie - metalowe “klatki”, w tym niektóre z nich - w kształcie rdzewiejących szkieletów jurt (vide: http://c7.alamy.com/comp/D9TBKH/moslem- ... D9TBKH.jpg lub http://www.takeusanywhere.com/wp-conten ... SC9249.jpg) Były to moje “ulubione” elementy środkowoazjatyckiej “sztuki” cmentarnej. “Za życia - nomadem, po śmierci - nomadem…” Tymczasem w badachszańskim nagrobkom i langgarom często towarzyszyły stosy kamieni oraz rogi ibexów i owiec Marco Polo.












Minęliśmy senną wioskę Kara-kul i na nocleg zatrzymaliśmy się nad samym brzegiem jeziora. Rozbiliśmy namioty w szaroburym piachu, spałaszowaliśmy pierwsze LYOfoody, środkowoazjatycki chleb - nan i co tam jeszcze dobrego mieliśmy z Osz. I dopóty dopóki przeraźliwy ziąb nie zagonił nas do namiotów podziwialiśmy to obłędnie rozgwieżdżone, tadżyckie niebo…







DZIEŃ 17. i 18 / PAMIR: PRZEZ PRZEŁĘCZ AK-BAITAL DO MURGHABU I BULUNKUL

Pierwsza noc w Tadżykistanie, pierwsza noc na wysokości niemal 4000 m n.p.m. Wczorajsze przewyższenie - czyli podjazd z 963 m n.p.m. /Osz/ na 4280 m n.p.m. /Przełęcz Kyzylart/ w 4 godziny - prezentowało się całkiem imponująco, ale zarazem też nieco nieodpowiedzialnie... Czuliśmy się jednak bardzo dobrze. Tylko B. trochę narzekał, że w nocy szumiało w uszach, ale jakby nie było - póki co ofiar w ludziach brak.

Przed zaśnięciem zaplanowaliśmy sobie z B., że wstaniemy na wschód słońca. Tak! Na pewno wstaniemy na wschód słońca nad Jeziorem Kara-kol. Ale nie przeczuwaliśmy, że dobre dwie godziny zajmie słońcu wyjście zza wielkiej góry, która wystrzeliwała w niebo tuż za naszymi namiotami… Skoro już jednak obudziliśmy się tak pogańsko wcześnie, postanowiliśmy wywlec nasze rozleniwione tyłki z przytulnego namiotu (cóż za oksymoron…) i to była najlepsza możliwa decyzja.

Chyba z dobre pół godziny, jak nie dłużej, tkwiliśmy na brzegu jeziora, wpatrując się jak zahipnotyzowani w spektakl, który rozgrywał się nad jeziorem, nie zważając na wiatr i chłód. Gnane wiatrem pasma chmur maszerowały po niebie w równoległych rzędach - prosto na nas. A po zboczach gór po drugiej stronie jeziora wędrowały leniwie pomarańczowe plamy porannego światła. Na co komu kawa, jeśli poranek serwuje takie widoki…

Co ciekawe dokładnie w tym samym czasie, gdy tam staliśmy - wpatrując się w szczyty na drugim brzegu jeziora - za tamtym przeciwległym pasmem gór Andrzej Bargiel wspinał się właśnie na pamirski Pik Korżeniewskiej w ramach rekordowego zdobywania tytułu “Śnieżnej Pantery”.














***

Zwinęliśmy grzecznie obóz i wyruszyliśmy w stronę Murghabu. Jedziemy teraz przez zdecydowanie najmniej gościnny i zupełnie bezludny odcinek Pamirskiego Traktu. Naszym jedynym towarzystwem są wszędobylskie świstaki, których jest tu zatrzęsienie. Na widok auta wyściubiają ciekawskie główki z norek i przyglądają się nam z zainteresowaniem. Niektóre natomiast leniwie oddają się przyjemniejszym aktywnościom… ;)



Na załączonym obrazku: THUG LIFE :lol:




Przed nami kilka godzin drogi przez niemalże marsjański, surrealistyczny krajobraz, przez strome, rudo-brunatne sześcio- i siedmiotysięczniki. Wspinamy się coraz wyżej i wyżej - na najwyższy punkt Pamirskiego Traktu. 4655 m n.p.m. - Przełęcz Ak-Baital. Gdzie okiem nie sięgnąć - tylko skały i piach, żadnej zieleni. I tak kilometrami. Powracające towarzystwo słupów na chińskiej granicy traktujemy niemalże jak nagłe odwiedziny starego przyjaciela. Do dziś nie mogę pojąć, jak chłopakom mogła się podobać najbardziej właśnie ta część Pamir Highway... Co za masochizm! :roll:
















Na załączonym obrazku: Takimi małymi kamieniami wyznacza się "objazdy", oberwane krawędzie jezdni i inne niebezpieczne miejsca na drodze. Tutaj akurat ostrzegały przed zerwanym mostem na rzece. Lepsze to niż nic, ale zgadnijcie, jak dobrze je widać w nocy... I dlatego właśnie tak odradzana jest jazda Pamir Highway po zmroku ;)




***

Wreszcie Murghab. Najwyżej położone miasto w Tadżykistanie, a niegdyś - w całym Związku Radzieckim. A zarazem - po Chorogu - największe miasto w regionie. Chociaż “miasto” to naprawdę dużo powiedziane… Murghab wygląda bowiem trochę tak, jakby na tym łagodnym, brunatnym zboczu wzgórza ktoś rozsypał trochę małych, szarych i białych klocków lego. Te białe - to domki mieszkańców, te szare - to kontenery, w których mieszczą się stargany murghabskiego targu, dziś niestety w większości zamknięte. Na poboczu drogi stoi jeszcze kilka chińskich ciężarówek. Na skrzyżowaniu ulic - kilka wielkich zardzewiałych beczek z benzyną. Do tego jedna szkoła, jeden pomnik Lenina i ot, całe miasto.

Niestety mój organizm nie jest w nastroju na dogłębną eksplorację murghabskich zakamarków. Dopadła mnie jednak choroba wysokościowa. Gorączka, dreszcze i mdłości… Znów ledwo słaniam się na nogach. Gdy moja Ekipa wyrusza na targ po prowiant, zostaję w samochodzie, łykam tabletki i oddaję się smętnym rozważaniom pt. czy i kiedy zacznie wreszcie działać… Pocieszam się, że zatrzymamy się tu jeszcze raz, w drodze powrotnej. Tankujemy do pełna na jednej ze "stacji" - benzynę wlewają do wiadra, a z wiadra lejkiem do auta. I ruszamy dalej.